واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریهای شهرستان با همکاری معاونت بهداشتی دانشگاه بمناسبت روز جهانی تالاسمی «کارگاه آموزشی مدیریت پیشگیری از بروز بتا تالاسمی ماژور » را در تاریخ 24 اردیبهشت ماه 91 برگزار کرد.
مهندس سلیمان ییلاقی سرپرست مرکز بهداشت شهرستان، هدف از برگزاری این کارگاه را بحث و گفت‌وگو درباره موفقیت‌ها و چالش‌های پیشگیری از تالاسمی ماژور در شهرستان عنوان کرد.
سپس مهندس سلمان محمدی کارشناس مسئول بیماریهای شهرستان ضمن ارائه گزارشی از عملکرد واحد تالاسمی در سال 90 افزود: در این کارگاه، بررسی روند فعالیت‌های موجود در زمینه آموزش پرسنل بهداشت ، پیشگیری ، تشخیص و مراقبت مطلوب از زوجین مینور ، افزایش آگاهی عموم مردم با رویکرد باورهای اجتماعی و بهره‌گیری از باورهای دینی در زمینه پیشگیری از بروز تالاسمی ، مورد توجه قرار خواهند گرفت و ابراز امیدواری کرد با عنایت خاص به شاخصهای مراقبت از تالاسمی در شهرستان ، در هیچ زمان شاهد تولد فرزند ماژور در شهرستان نباشیم .
در این کارگاه یک روزه که پزشک تالاسمی، کارشناسان و کاردانان واحد های بیماریها و بهداشت خانواده، تعدادی ازرابطان بهداشت و خانوارهائی از زوجین مشکوک نهائی شرکت داشتند. مهندس بیات ، کارشناس استانی تالاسمی گفت:
برنامه پیشگیری از بروز بتا تالاسمی ماژور در سال ۱۳۷۶ در سراسر کشور آغاز گردید وتحت عنوان استراتژی اوّل یا S1 نامیده می شود.
غربالگری زوج ها در زمان ازدواج انجام میشود و در صورت ناقل بودن زوج ها، پیشنهاد به به انجام آزمایش PND اول تشخیص پیش از تولد داده می شود تا با مراجعه به یکی از مراکز تشخیض پیش از ازدواج محل و نوع ژن تالاسمی در هر دو زوج مشخص گردد سپس زوجین پس از بارداری قبل از هفتة دهم بارداری مجدداً به همان آزمایشگاه مراجعه نموده و تحت شرایطی از بند ناف جنین خون گرفته،
اگر جنین هر دو ژن را داشته باشد مبتلا به تالاسمی ماژور بوده و پس از طی مراحل قانونی جنین سقط می شود ، و اگر یکی از دو ژن یا هیچ کدام پیدا نشود مادرباردار تا پایان بارداری تحت مراقبت ویژة قرار می گیرد. این زوج ها باید برای فرزند دوّم نیز باید قبل از هفتة دهم بارداری مجدداّ به همان آزمایشگاه مراجعه و روند فوق تکرار می شود. (از فرزند دوّم به بعد مرحلة اوّل PND دیگر انجام نمی شود). پس از دو فرزند به زوجین پیشنهاد استفاده از روش قطعی ( وازکتومی یا توبکتومی) داده شده و به این ترتیب این زوج از شبکة مراقبت برنامة تالاسمی خارج می شود. ( در مواردی که زوجین به دلایلی نتوانند بعد از ازدواج برای مرحلة اوّل PNDمراجعه نمایند حداکثر تا پایان هفتة شانزدهم بارداری، آزمایشگاه ها هر دو مرحلة PND را هزمان انجام داده و شانس شناسایی ژن موّلد تالاسمی کاهش می یابد،لازم به یادآوری است که بعد از هفتة بیستم به بعد به علّت دمیدن روح به جنین مجوّز سقط درمانی داده نمی شود .سپس به بیان انواع استراتژیهای در برنامه مراقبت از تالاسمی پرداخت.
: S1 در این استراتژی تمام متقاضیان ازدواج جهت شناسایی زوج های ناقل تالاسمی و مراقبت ویژه از طریق دفاتر محاضر به مراکز بهداشتی درمانی ویژه مشاوره تالاسمی ارجاع و آزمایشات لازم بر اساس فلوچارت تالاسمی انجام می گیرد.
. : S2 در این استراتژی که در سال ۱۳۸۰ شروع شد، زوج ها از طریق فرزندان مبتلا به تالاسمی ماژور (بیشتر موارد از واحد تزریق خون بیمارستان و گاهی نیز از طریق مطب متخصّصین) ، شناسایی شده و در صورتیکه فرزند سالم نداشته باشند، جهت داشتن فرزند سالم تحت مراقبت می گیرند .
S3 : در این استراتژی که از سال ۱۳۸۴ شروع شده و مخصوص استان های پرشیوع می باشد،زوج های ناقل تالاسمی که قبل از ۱۳۷۶ ازدواج کرده اند بررسی وشناسایی می شوند در این استراتژی تمام زنان شوهردار کمتر از ۴۰ سال واجد شرایط بارداری که قصد بارداری داشته و یا هفته های اوّل بارداری هستند توسط بهورز در خانه های بهداشت و پایگاه های بهداشتی شناسایی شده و در صورتیکه تمایل به بارداری داشته باشند به مرکز بهداشتی درمانی محل زندگی خود معرفی، تا به یکی از آزمایشگاه ها ارجاع داده شوند، در صورتیکه در پروندة خانوار آزمایشات لازم موجود باشد نیازی به ارجاع به آزمایشگاه نمی باشد. درنهایت در صورتیکه نتیجة ازمایش مشکلی نداشته باشد، نیازی به پی گیری بعدی نداشته در غیر اینصورت از مرد نیز آزمایش به عمل می آید و در صورت اشکال در آزمایش مرد بر اساس فلوچارت آزمایش تالاسمی رفتار می گردد. بدیهی است که این استراتژی موقتّی بوده و بر خلاف استراتژی اوّل از ابتدا از زن آزمایش می شود و دیگر اینکه لزومی به ارجاع به آزمایشگاه مرکز مشاوره تالاسمی نمی باشد. کارگاه با اهداء جوائزی به فعالان برنامه و زوجین مینوری که اقدام به سقط جنین در موعود مقرر نموده بودند پایان یافت.
