پیشگیری و کنترل اضافه وزن و چاقی کودکان

پیشگیری و کنترل اضافه وزن و چاقی کودکان

امروزه اضافه وزن و چاقی در کودکان به عنوان یک از مشکل تغذیه ای مطرح است. زیرا کم تحرکی و دریافت مواد غذایی کم ارزش و پر انرژی ( قند ،چربی، شکر و ... )  عادات نامناسب غذایی در زندگی کودکان و نوجوانان آنها را به سمت اضافه وزن و چاقی سوق می دهد. اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان زمینه ساز ابتلا به بیماری های متعدد از جمله قلب و عروق ، دیابت،پرفشاری خون، افزایش چربی های خون، بیماری های کبدی و بیماری های تنفسی می باشد. اوایل دوران کودکی سرعت رشد سریع است. لذا بهتر است پیشگیری از چاقی از دوران کودکی آغاز شو تا بتوان تغییرات دوره ای رشد و سوخت و ساز را مناسب بانیاز بدن تنظیم و از چاقی جلوگیری کرد.

عارضه مهم دیگری که چاقی کودکی در بردارد ارتباط آن با چاقی بزرگسالی است. اغلب کودکان چاق امروز بزرگسالان چاق آینده خواهند بود. عوامل ارثی ، عادات مربوط به شیوه زندگی، مصرف غذاهای آماده و تنقلات کم ارزش ، کاهش فعالیت بدنی استفاده بیش از حد از کامپیوتر، تماشای تلویزیون به مدت طولانی و کاهش فرصتهای بازی در خارج از منزل ، رفتن بیش از حد به رستوران ، خوردن غذاهای پرچرب از جمله علت های اساسی چاقی در این دوران است. نتایج برخی مطالعات نشان داده است که خطر چاقی در کودکان و نوجوانانی که 5 ساعت در روز تلویزیون تماشا می کنند ، بیش از 5 برابر کودکانی و نوجوانانی است که تلویزیون نمی بینند یا حداکثر 2 ساعت تماشا می کنند.

درمان اضافه وزن در واقع باید قبل از 2 سالگی شروع شود اما به علت رشد و تکامل سریع که در این سال ها رخ می دهد نمیتوان بر کاهش وزن تاکید کرد. درمان در بزرگسالان شامل رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی است اما در کودکان باید سن،شدت چاقی و وجود سایر عوامل خطرآفرین در کودک را نیز مد نظر قرار داد .نقش وا لدین و مربیان کودکان در حمایت ازبرنامه های کاهش وزن و یا جلوگیری از افزایش وزن بسیار مهم است.

با توجه به عوارض نامطلوب ناشی از اضافه وزن و چاقی به چند روش اساسی برای کنترل و پیشگیری از اضافه وزن و چاقی اشاره می کنیم :

راه های کنترل و پیشگیری از اضافه وزن و چاقی در کودکان 2 تا 5 سال

توصیه هایی برای اصلاح عادات و رفتارهای غذایی

-1 مصرف روزانه صبحانه به عنوان یکی از سه وعده اصلی غذایی.

-2 مصرف روزانه حداقل دو میان وعده غذایی مناسب مانند: میوه ، نان و پنیر، ......

-3 صرف غذا به همراه خانواده.

-4 خودداری از مجبور کردن کودک به خوردن و آشامیدن.

-5 خودداری از دادن غذا یا تنقلات هنگام تماشای تلویزیون.

-6 خودداری از وادار کردن کودک به اتمام غذا.

-7 ندادن شکلات و شیرینی به عنوان پاداش به کودک.

-8 محدود کردن مصرف غذاهای پرچرب، با کالری بالا و شیرین

-9 محدود کردن مصرف غذاهای چرب، سرخ شده وتنقلات پرکالری و پر چرب مانند سیب زمینی سرخ شده، چیپس،پفک، شکلات، کیک های خامه ایی و شکلاتی، بستنی و ...

-10 نوشیدن آب یا دوغ کم نمک و یا آبمیوه طبیعی و بدون قند به جای نوشابه.

-11 مصرف شیر و لبنیات کم چرب برای کودکان بزرگتر از دو سال.

-12 محدود کردن مصرف کره، سرشیر، خامه و سس مایونز.

-13 مصرف میوه یا آب میوه تازه و طبیعی به جای آب میوه آماده و شربت.

-14 استفاده کافی روزانه از سبزی های تازه یا پخته و میوه تازه در برنامه غذایی کودک

-15 مصرف غذاهای فیبر دار مانند نان سبوس دار  ، بیسکوئیت سبوس دار ، خشکبار و میوه های خشک،میوه ها و سبزی های خام )مثل هویج، کاهو ، کرفس، گل کلم (.

-16 مصرف آجیل و مغزها به جای تنقلات بی ارزش  مثل پفک ، چیپس

-17 محدود کردن غذا خوردن در خارج از منزل

-18 اصلاح عادات غذایی والدین.

افزایش فعالیت بدنی

فعالیت بدنی به حرکت های بدنی یا فیزیکی گفته می شود که بوسیله عضلات اسکلتی ایجاد می شود و نیاز به مصرف انرژی دارد .ورزش نوعی فعالیت بدنی است که سازماندهی شده است و با هدف دسترسی به تناسب بدنی به صورت منظم و مکرر انجام می شود. تناسب بدنی مجموعه ای از خصوصیات است که قابلیت و توانایی انجام فعالیت های بدنی لازم و مورد نیاز روزانه را با قدرت، هوشیاری، نشاط و شادابی بدون مواجهه با خستگی بی مورد، به فرد می بخشد.

چند توصیه برای افزایش فعالیت بدنی در کودکان:

·        افزایش فعالیت بدنی روزانه کودک و همراهی والدین با آنها

·        انجام فعالیت بدنی روزانه مثل پیاده روی ، دوچرخه سواری، به مدت 30 دقیقه.

·        تشویق کودک به استفاده از پله به جای آسانسور.

·        تشویق کودک به انجام ورزش هایی مانند دوچرخه سواری، دویدن و شنا.

·        استفاده از مشارکت کودک در انجام کارهای روزمره منزل مانند نظافت خانه.

·        تشویق کودک به بازی با سایر کودکان.

·        محدود کردن سرگرمی های غیر فعال مانند تماشای تلویزیون یا بازی های کامپیوتری به کمتر از 2 ساعت در روز