پولیومیلیت Poliomyelitis یا فلج اطفال نوعی بیماری ویروسی است که در آن ویروس مولد بیماری موجب آسیب تعدادی از سلول های نخاع شده و بدنبال آن تعدادی از عضلات اندام های بیمار فلج می شوند. تاقبل از اجرای برنامه ریشه کنی فلج اطفال ، سالانه حدود 400000نفر دچار فلج اطفال می شدند که این تعداد به 416 مورد در سال 2013 ، 359 مورد در سال 2014 و 73 مورد در سال 2015کاهش یافته است. هم چنین ، تعداد کشورهای پولیوآندمیک از 125 کشور در سال 1988 به 3 کشور در سال 2012 رسیده است. در سال 2015 ، کشور نیجریه از فهرست کشورهای بومی پولیو خارج شد و در حال حاضر تنها دو کشور افغانستان و پاکستان بومی فلج اطفال هستند. با توجه به این که موارد ناشی از فلج سروتایپ نوع 2 ویروس وحشی پولیو از سال 1999 تاکنون در هیچ جای جهان دیده نشده به زودی واکسن دو ظرفیتی حاوی سروتایپ 1و 3 جایگزین واکسن قبلی خواهد شد.
واکسن سه ظرفیتی فلج اطفال خوراکی واکسنی
است که تاکنون در اکثر برنامه های جاری واکسیناسیون فلج اطفال استفاده شدهدر حال حاضر واکسن سه
ظرفیتی حاوی سه گونه (سروتایپ) آنتی ژن 1 و 2 و 3 است . واکسن سه ظرفیتی باعث ریشه کنی سروتیپ 2 ویروس وحشی
فلج گردیده است اما واکسن دو ظرفیتی فلج اطفال خوراکی سروتیپ 2 ویروس در آن وجود
ندارد و در برابر سروتیپ1 و 3 ویروس وحشی موثر است.
علت
جایگزینی واکسن 2 ظرفیتی به جای واکسن 3 ظرفیتی کاهش موارد رخ داد فلج در کودکان ، ناشی از
مصرف واکسن 3 ظرفیتی است در موارد بسیار نادر 4 تا 31 روز پس از دریافت
واکسن خوراکی 3 ظرفیتی، فلج در فرد واکسینه، به خصوص در افراد دچار نقص ایمنی خونی
بروز می کند(40 درصد مواردفلج ، ناشی از مصرف واکسن پولیو 3 ظرفیتی است) که با
ورود واکسن 2 ظرفیتی این نوع از موارد فلج حذف می گردد- ایمن زائی قویتر بر علیه
ویروس وحشی پولیو تیپ های 1و 3 –عدم گزارش موردی از سروتیپ 2 از سال 1999 تا سال 215 در هیچ
جائی از دنیاواینکه سروتیپ 3 در آستانه
ریشه کنی است می باشد.
( 17 آوریل تا اول می) سال 2016 برای برداشتن
گام نهایی ریشه کنی فلج اطفال در اقدامی هماهنگ و همزمان در سطح جهان واکسن خوراکی سه
ظرفیتی فلج اطفال به واکسن دو ظرفیتی (حاوی سروتیپ 3و1 ) تبدیل می شود کلیه
کشورهای جهان که از واکسن خوراکی پولیو استفاده می کنند ( شامل 154 کشور ) می
بایست روزی را به عنوان روز ملی سوئیچ اعلام نمایند که این روز در کشور ما 4
اردیبهشت سال 95 اعلام شده است ،لذا پس از این تاریخ همه واکسن ها ی پولیو خوراکی
3 ظرفیتی در کل کشور جمع آوری و امحا خواهد شد به نحوی که پس از آن در هیچ یک از مراکز
دولتی و خصوصی واکسن سه ظرفیتی موجود نبوده و برای عملیات ایمن
سازی تکمیلی یا جاری مورد استفاده قرار نمی گیرد.
شروع برنامه سوئیچ در کشور ما به این شکل خواهد
بود که در تاریخ 2 اردیبهشت باید واکسن دوظرفیتی فلج اطفال به کلیه مراکز واکسیناسیون
رسانده شود و تا 4 اردیبهشت در باکسهای
مخصوص و باحفظ زنجیره سرد نگهداری شود ،4اردیبهشت
ماه 95 همزمان در سراسر کشور استفاده از واکسن سه ظرفیتی فلج اطفال ممنوع بوده و
واکسن دو ظرفیتی جانشین آن خواهد شد و طی دو هفته کلیه ویال های سه ظرفیتی موجود
باز شده و نشده در سطح شهرستان در قالب فرم شماره 1- 1از کلیه مراکز واکسیناسیون
جمع و در قالب فرم شماره 2 صورت جلسه و
جهت امحا به معاونت بهداشتی حمل خواهد شد.
کارشناسانی با نام سوئیچ مانیتور وظیفه ارزشیابی برنامه سوئیچ
واکسن در شهرستان و گزارش به کمیته کشوری را به عهده خواهد داشت.
