نقش ویتامین ها و املاح در رشد ومتابولیسم بدن کودکان

             این ریزمغذی ها در واکنش های متابولیک نقش حیاتی دارند و از طریق برنامه غذایی روزانه باید به بدن برسند . رعایت این موضوع در برنامه غذایی کودکان اهمیت و نقش انکار ناپذیری خواهد داشت . نیاز به ویتامین ها و املاح اغلب متناسب با انرژی دریافتی و یــا سایــر مواد مغذی است. برخی از ویتامین ها و املاح در دوران رشد نقش اساسی دارند و کمبود آن ها مــوجب اختلال رشد کودکان می شود . شایعترین کمبود ویتامین ها در این سنین کمبود ویتامین های A و D و شایع ترین کمبود املاح، کمبود ید، آهن و کلسیم می باشد.

§          ویتامین A : به علت نقش ویتامین A در رشد ، مقاومت بدن در مقابل بیماریها و حفظ قدرت بینایی، توجه به دریافت کافی آن در برنامه غذایی کودکان سنین مدرسه حائز اهمیت است. بررسی سلامت و بیماری که در سال 1378 توسط وزارت بهداشت انجام شده است نشان میدهد که شیوع شبکوری که اولین علامت کمبود ویتامین A میباشد در کودکان سنین مدرسه قابل توجه است.

توصیه می شود در میان وعده های دانش آموزان از میوه ها و سبزی های حاوی ویتامین A استفاده شود. مصرف منابع حیوانی ویتامین A مثل شیر و لبنیات پر چرب ، جگر، کره و زرده تخم مرغ نیز در کودکان این سنین باید تشویق شود.

§          ویتامین D: در جذب و متابولیسم کلسیم نقش حیاتی دارد. با توجه به اینکه دانش آموزان در سنین رشد هستند کمبود ویتامین D بعلت اختلال در جذب کلسیم می تواند رشد استخوانی آن ها را مختل کند. مهمترین منبع تامین ویتامین D نور مستقیم خورشید است.

تشویق دانش آموزان به ورزش و بازی در فضای باز و استفاده از نور خورشید موجب می شود ویتامین D مورد نیاز در بدن آنها سنتز شده و در نتیجه از اختلالات ناشی از کمبود کلسیم جلوگیری شود.

§          کلسیم: کلسیم علاوه بر تاثیر مستقیم بر استحکام دندانها و استخوانها برای رشد  استخوانهای جدید نیز ضروری است. دریافت کافی کلسیم از برنامه غذایی روزانه در سنین مدرسه و بلوغ برای حفظ تراکم طبیعی استخوانها و جلوگیری از پوکی استخوان در بزرگسالی حائز اهمیت است. مهمترین منبع تامین کلسیم شیر و فرآورده های آن می باشد. بنابراین ، کودکان و دانش آموزانی که از این گروه به مقدار کافی استفاده نمی کنند در معرض خطر کمبود کلسیم قرار دارند. به خصوص اگر وجود عادات بد غذایی از جمله نوشیدن نوشابه های گازدار نیز به آن افزوده شــود. نوشابه های گـــاز دار بــه دلیل وجود فسفر زیاد در جذب کلسیــم اختلال ایجاد می کنند. میان وعده هایی که بخشی از کلسیم مورد نیاز کودکان را تامین می کنند عبارتند از: بستنی، شیر، ماست میوه ای، نان و پنیربه همراه سبزی،گوجه فرنگی،خیار یا گردو و ....

§          روی: در دوران رشد بدلیل افزایش سرعت رشد بدن نیاز به پروتئینها افزایش می یابد وچون برای ساختن پروتئین روی مورد نیاز است بنابراین نیاز به روی در این دوران و سنین بلوغ بیشتر می گردد وباید در برنامه غذایی روزانه کودکان و نوجوانان منابع غذایی حاوی روی مانند جگر، ماهی،حبوبات، گوشت وتخم مرغ گنجانده شود.

§          آهن: نیاز به آهن در دوران رشد افزایش می یابد. آهن مورد نیاز روزانه در یک کودک 10 ساله برای تامین ذخایرومتابولیسم بدن به اندازه نیازیک مردبالغ است.بهترین نوع آهن قابل جذب درگوشت ها(گوشت قرمز، سفید،جگرو...)وجود دارددر صورتی که منبع عمده آهن دریافتی روزانه از غذاهای گیاهی(حبوبات،غلات،سبزی ها،تخم مرغ و...)باشد بایدبه دریافت کافی ویتامین C  که جذب آهن را افزایش می دهد توجه شود. انواع میوه های تازه بخصوص مرکبات، سبزی های تازه (مثل سبزی خوردن) فلفل سبز دلمه ای،گوجه فرنگی،کلم و گل کلم منابع ویتامین C می باشند در نتیجه مصرف ســالاد بــــه همراه غذا و مصرف میوه یا آب میوه پس از غذا جذب آهن غذا را افزایش می دهد.