حمایت از سلامت روانی کودکان
توجه به اهمیت دوران کودکی و نقش آن در شکل گیری آینده انسان
ها، امروزه بیش از پیش مسائل کودکان و نوجوانان مورد توجه قرار می گیرد و نامگذاری
یک روز از سال به نام روز جهانی کودک، هر چند کفایت نمی کند اما یکی از مهمترین
موضوعات مربوط به کودکی حفظ سلامت در این دوران است که زندگی سالم هر فرد را در
آینده رقم خواهد زد لذا توصیه‌های
کاربردی این مقاله به والدین و مربیان کمک می‌کند تا به شکل مؤثرتری از سلامت
روانی کودکان حمایت کنند:
1-ایجاد
حس تعلق : احساس رابطه داشتن و مورد استقبال واقع‌شدن برای سازگاری مثبت،
خودشناسی و حس اعتماد به خود و دیگران در کودکان ضروری است. از طرف دیگر، ایجاد
روابط قوی و مثبت در میان دانش‌آموزان، کارکنان مدرسه و والدین نیز برای ارتقای
سلامت روانی لازم است.
2-افزایش
انعطاف‌پذیری: سختی و گرفتاری بخشی طبیعی از
زندگی است و درنتیجه انعطاف‌پذیری برای غلبه بر چالش‌ها و حفظ سلامت روانی اهمیت
دارد. رابطه داشتن، قابلیت‌ها و توانایی‌ها ، کمک به دیگران، و موفقیت در مواجهه
با شرایط دشوار می‌تواند انعطاف‌پذیری کودک را افزایش دهد.
3-افزایش
قابلیت‌ها :کودکان باید بدانند که آن‌ها می‌توانند
با تکیه بر عمل خود بر مشکلات و چالش‌ها غلبه یافته و به اهدافشان برسند. دستیابی
به موفقیت تحصیلی و توسعه استعدادها و علایق فردی به کودکان کمک می‌کند احساس
شایستگی و توانایی بیشتری برای مقابله مؤثر و مثبت با استرس داشته باشند. در این
راستا مهارت اجتماعی نیز اهمیت دارد. داشتن دوستانی نزدیک و حفظ ارتباط با آن‌ها و
افرادی که کودک دوستشان دارد می‌تواند سلامت روانی او را بهبود بخشد.
4-اطمینان از یک محیط مثبت و امن در مدرسه :احساس امنیت برای یادگیری و سلامت روانی کودکان حیاتی است. رفتارهای
مثبت مانند احترام، مسئولیت‌پذیری و مهربانی را افزایش دهید. در مقابل، از
رفتارهای منفی مانند قلدری و آزار دادن جلوگیری کنید. قوانین رفتاری ساده و قابل‌فهم
و تمرینات انضباطی منصفانه در نظر بگیرید و اطمینان یابید یک فرد بزرگ‌سال در مکان‌های
معمول مانند راهروها، کافه‌تریا، اتاق کمدها و زمین‌بازی حضورداشته باشد. به
کودکان یاد دهید در مقابل یک فرد قلدر در کنار یکدیگر بایستند، آن‌ها را تشویق
کنید تا به همسالان تنها و منزوی خود ملحق شوند، مهربانی‌ها را جشن بگیرید و
برخورداری از حمایت بزرگ‌سالان را تقویت کنید.
5-آموزش
و تقویت رفتارهای مثبت و تصمیم‌گیری : آموزش مهارت‌های اجتماعی، چگونگی حل
مشکلات و حل اختلافات به کودکان از سلامت روانی آن‌ها حمایت می‌کند کاری کنید موفق
باشند. واکنش‌های مثبت، رفتارها یا دستاوردهایی که برای دیگران ارزشمند هستند را
تأیید کرده و تقویت می‌کنند.
6-تشویق
در زمینه کمک به دیگران : کودکان باید بدانند که آن‌ها می‌توانند
تفاوت ایجاد کنند. رفتارهای اجتماعی عزت‌نفس ایجاد کرده، ارتباط با دیگران را
پرورش داده، مسئولیت‌پذیری فرد را بیشتر کرده، و فرصت‌هایی برای تشخیص مثبت فراهم
می‌کند. در واقع، کمک به دیگران و درگیری در این‌گونه فعالیت‌ها حضور او را به‌عنوان
بخشی از جامعه تقویت می‌کند.
7-تشویق
به حفظ سلامت جسمی : سلامت جسمی ضامن سلامت روانی
است. عادات غذایی سالم، ورزش منظم و خواب کافی از کودکان در برابر استرس حاصل از
شرایط سخت محافظت می‌کند. همچنین ورزش منظم احساسات منفی مانند اضطراب، خشم و
افسردگی را کاهش می‌دهد.
8-آموزش
به مربیان، والدین و دانش‌آموزان درباره‌ی سلامت روانی : داشتن اطلاعات باعث می‌شود بار منفی مربوط به سلامت روانی از بین
برود و بزرگ‌سالان و دانش‌آموزان را قادر می‌سازد بدانند چه زمانی به دنبال کمک
باشند. متخصصان سلامت روانی در مدارس می‌توانند اطلاعاتی مفید درباره‌ی نشانه‌های
مشکلاتی مانند افسردگی یا خطر خودکشی فراهم کنند. این نشانه‌ها می‌توانند شامل
تغییر در عادات، گوشه‌گیری، کاهش عملکرد اجتماعی و تحصیلی، رفتار دمدمی یا
تغییریافته، و افزایش مشکلات جسمی باشند.
9-اطمینان از دسترسی به حمایت‌های کادر مدرسه در مورد سلامت روانی : روانشناسان، مشاوران و مددکاران اجتماعی مدارس می‌توانند زنجیره‌ای
از خدمات مربوط به سلامت روانی برای دانش‌آموزان فراهم کنند. این خدمات شامل
ارتقای سلامت روانی جهانی، حمایت‌های رفتاری، آموزش کادر مدرسه و والدین، شناسایی
و ارزیابی، مداخلات زودهنگام و سریع، مشاوره‌ی فردی و گروهی، مداخله در هنگام
بحران، و ارجاع کارکنان و والدین به مراکز خدمات اجتماعی است.
10-فراهم
کردن مجموعه‌ای از خدمات مربوط به سلامت روانی : خدمات سلامت روانی در مدارس بخشی از مجموعه‌ی مراقبت از سلامت
روانی برای کودکان و جوانان است. مدارس باید با منابع مراکز سلامت روانی در جامعه
ارتباط برقرار نمایند. در ضمن باید بتوانند اسامی و شماره تلفن آن‌ها را در اختیار
والدین قرار دهند.
11-ایجاد
یک تیم پاسخگو برای شرایط بحرانی : آمادگی برای واکنش درست در شرایط بحرانی جهت حفاظت از سلامت جسمی و
روانی دانش‌آموزان ضروری است. تیم‌های بحران در مدارس باید متشکل از مدیران مرتبط،
مسئولان امنیتی و افراد حرفه‌ای در زمینه سلامت روانی باشند و همگی با منابع
اجتماعی همکاری کنند. این تیم‌ها علاوه بر حفظ امنیت، خدمات پیشگیری از مشکلات
مربوط به سلامت روانی، مداخله در مواقع لازم و اقدامات حمایتی برای داغدیدگان فردی
که خودکشی کرده را نیز بر عهده دارند.
واحد سلامت خانواده شبکه بهداشت و درمان
شهرستان سرپل ذهاب
به مناسبت هفته ملی کودک مهر ماه 1395