تغذیه با شیر مادر یکی از دستورات دینی و رهنمودهای قرآن کریم است و
همچنین بهترین روش تغذیه، برای تامین رشد جسمی و روانی شیرخواران در شش ماه نخست
زندگی است. بر همین اساس ادامه تغذیه با شیرمادر پس از شروع تغذیه تکمیلی (در هفته
اول ماه هفتم زندگی ) تا پایان دو سالگی برای رشد و تکامل و بهره هوشی بهتر و
بالاتر کودک ضروری می باشد. همه ساله
در سراسر جهان یکم تا هفتم آگوست مطابق با ۱۰ الی ۱۶ مردادماه با هدف رشد و ارتقا سطح سلامت
جامعه به نام هفته جهانی تغذیه با شیر مادر نام گرفته است امسال هفته جهانی تغذیه
با شیر مادر به نام “حمایت از مادران شاغل در تغذیه با شیر
مادر و پرورش کودک” نامگذاری شده است. که در این مطلب به
آن اشاره می شود.
حمایت روانی از مادران شیرده:
ابتدا مادران باید باور کنند و اطمینان داشته باشند که می توانند شیر
بدهند و بدانند که شیر آنها بهترین غذایی است که کودک احتیاج دارد.
اندازه پستان تاثیری در شیردهی ندارد و پستان شیر را با کمیت و کیفیت
مطلوب برای کودک تولید می کند. مادر باید آگاه باشد که چه تغییراتی در بدن او
ایجاد شده است، بداند که چه کار باید بکند و رفتارش با کودک چگونه باشد .مادر بعد
از زایمان احساس مسئولیت بیشتری می کند . ایجاد روابط عاطفی به او کمک می کند که
خود از کودکش مراقبت کند.مادر در این زمان راحت تر حرفهای
دیگران را قبول می کند و اگر کسی حتی به او بگوید مطمئن هستی که شیرت کافی است ؟
او را به شک می اندازد و ممکن است شیردهی را قطع کند.
به مادر باید
اطمینان داد و این اطمینان می تواند از طرف بستگان ، همسر و مراقبین بهداشتی صورت
گیرد. همچنین شوهر بهترین کسی است که می تواند مادر را حمایت کند و به او اطمینان
دهد. به مادران باید آموزش داد و آنها را راهنمایی کرد و این آموزش می تواند از
طریق رادیو ، تلویزیون ، روزنامه ، کتاب ، پوستر و از همه بهتر از طریق مراکز
بهداشتی درمانی صورت گیرد.
وظایف مردان در رابطه با شیردهی
همسرانشان :
مردان باید از اهمیت
شیرمادر با اطلاع باشند و مضرات تغذیه با بطری را بدانند و بدانند که برای ترشح
شیر به مقدار کافی عوامل زیر باید در نظر گرفته شود:
1– سلامت جسم و آرامش روح مادر: شوهر باید
بفکر سلامت جسمی و روحی همسرش باشد و سعی کند محیط خانه کاملاً آرام باشد و همسرش
هیچگونه اضطراب ، ترس و نگرانی نداشته باشد و از ناراحت کردن همسرش جداً خودداری
کند و در صورت بروز کوچکترین مشکل جسمی و یا روحی فوراً او را به مراکز درمانی
ببرد.
۲– استراحت و خواب کافی داشتن: خانم شیرده باید از استراحت و خواب
کافی برخوردار باشد و این مسیر نمی شود مگر وقتی که همسرش به او در کارهایش کمک
کند و یا امکاناتی برایش فراهم سازد تا بتواند بیشتر به خود و کودک بپردازد.
۳– تغذیه مناسب دوران شیردهی: خانم شیرده باید دقیقاً از غذاهایی که
باید در این دوران مصرف کند آگاه باشد و این اطلاعات را می تواند از مراکز بهداشتی
کسب نماید زیرا در غیر این صورت دچار بیماریهای نظیر کم خونی ، پوکی استخوان و
غیره خواهد شد و وظیفه شوهرش این است که غذاهای مناسب همسرش را فراهم سازد.
۴– اشتیاق و اعتقاد مادر به
شیردادن: خانمی که از آگاهی لازم در این زمینه و
شرایط خوب خانوادگی برخوردار باشد این اعتقاد در او بوجود می آید.
۵–
اطمینان خاطر و اعتماد به نفس مادر : میزان شیر را بالا می برد و مردان در این زمینه می توانند به مادر
کمک کنند.
هرگز نباید شیشه شیر و شیرخشک و پستانک به مادران جوان هدیه کرد بلکه
برعکس اگر در خانه این لوازم وجود دارد باید آنها را دور ریخت و به هیچ عنوان حتی
برای یک مرتبه نیز نباید از آنها استفاده کرد زیرا کودک بد عادت شده و شیرمادر نیز
خشک می شود. به مادر باید آموخت که هیچ عاملی در زیاد شدن شیر او به اندازه مرتب
به پستان گذاشتن طفل و مکیده شدن مکرر پستان او اثر ندارد.
به منظور حمایت از مادران
شاغل در دوران شیردهی طبق قانون مرخصی زایمان و قانون یک ساعت مرخصی برای شیردهی
طی ساعات کار تا 2سالگی کودک،
توسط مجلس شورای
اسلامی تصویب شده است. لذا کلیه خانم های شاغل می توانند طی مرخصی زایمان نوزاد را
با شیر خود تغذیه نمایند. بعد از برگشت به کار لازم است مادر ضمن استفاده از مرخصی
ساعتی شیردهی، دفعات تغذیه نوزاد در عصر و شب را افزایش دهد. مادر می تواند شیر خود
را دوشیده و ذخیره نماید. اطرافیان نیز می توانند این شیر را با فنجان، قاشق و لیوان به شیرخوار بدهند.
توصیه های لازم به مادران شاغل جهت
حفظ و تداوم شیردهی :
یکی از دغدغه های ذهنی مادران شاغل چگونگی تغذیه شیرخواران خود
همزمان با اشتغال می باشد. با توجه به اهمیت و مزایای شیر مادر کلیه صاحب نظران
تاکید بر حفظ و تداوم شیردهی در مادران شاغل دارند رعایت یکسری نکات این مهم را
میسر می‌سازد :
الف. تغذیه انحصاری با شیرمادر: در شش ماه اول زندگی شیرخوار به هیچ نوع غذای دیگری حتی آب نیاز
ندارد و باید به طور انحصاری با شیر مادر تغذیه شود.
ب.عدم شروع تغذیه تکمیلی زودرس: بهترین زمان برای شروع تغذیه تکمیلی در نوزادی که مسیر رشد طبیعی
دارد پایان شش ماهگی است. تغذیه زودرس سبب کاهش شیر مادر، بروز اسهال، استفراغ و حساسیت می‌گردد.
پ. عدم استفاده از شیرخشک
در ساعاتی که مادر در منزل نیست: در این ساعات تغذیه کودک با شیر دوشیده
شده و نگهداری شده مادر صورت می‌گیرد.
ت.عدم استفاده از بطری جهت تغذیه شیر خوار
در زمانی که مادر کنارکودک قرار ندارد: در واقع شیر دوشیده شده توسط فنجان یا
قاشق به شیرخوار خورانده می‌شود. استفاده از بطری سبب (Nipple Confusion) سردرگمی و گیجی شیرخوار می‌شود که به علت عدم تطابق جنس شکل و قوام
نوک سرشیشه با نوک سینه مادر می‌باشد.
ث. در زمان غیر ساعات کار
، مادر باید همیشه در اختیار شیرخوار باشد : شیر خوار در هر زمان که نیاز به تغذیه داشت مادر باید در دسترس باشد.
ج. استفاده از پاس شیردهی در ساعات کار در صورت امکان
چ. صرف غذا و لبنیات کافی توسط مادر در حین کار در منزل
ح. دوشیدن شیر دو تا سه بار در محل کار
خ .آشنایی با تجربیات سایرزنان شیرده شاغل
واحد سلامت خانواده
شهرستان سرپل ذهاب
مرداد 94"