مقالات

تفکر انتقادی چیست؟ و چرا مهم است؟

 ۱۳۹۸/۰۳/۱۱
 
به جرات می توان گفت تفکر انتقادی ضامن پیشرفت زندگی اجتماعی و فردی هر انسانی می باشد. و کسانی که از این مهارت برخوردارند افرادی موفق هستندو البته جامعه ای دارای متفکران انتقادی بیشتری باشد آن جامعه نیز موفق تر و توسعه یافته تر است. 
 
تفکر انتقادی یا تفکر نقادانه (Critical thinking) بر خلاف تصور عموم به معنی انتقاد  یا عیب جویی کردن نیست. 
تفکر انتقادی، موضوع اکثر بحث ها و اندیشه ها از زمان حیات فیلسوفان یونان قدیم نظیر افلاتون و سقراط بوده است و همچنان به عنوان موضوع بحث در عصر مدرن مطرح می‌شود.
تفکر انتقادی را می توان در قالب توانایی اندیشیدن مستقل و منعطف نیز تعریف کرد.
تفکر انتقادی در برگیرنده مهارت و توانایی هایی است. در صورتی که بتوانیم این توانایی ها را کسب کنیم و البته از آنها استفاده کنیم، می توان گفت دارای تفکر انتقادی هستیم. در ادامه به مهمترین آنها با ذکر مثال اشاره می کینم: 
تجزیه و تحلیل کردن
جداسازی یا تقطیع کل مطالب به بخش‌های کوچکتر برای درک موضوع، عملکرد ها و ارتباطات.
*من مطالب را جزء به جزء می خواندم.
*من همه چیز را دسته بندی می‌کردم.
اجرایی کردن استانداردها
*قضاوت کردن بر اساس قوانین و شاخص های شخصی، حرفه ای و اجتماعی مصوب.
*من هر چیزی را بر مبنای .... قضاوت کردم.
جستجوی اطلاعات
*جستجوی مدرک، حقایق یا هر دانشی که از منابع مرتبط حاصل شود و جمع آوری داده های تاریخی، نظری و میدانی از همان منابع.
*من می دانستم که باید از .... مطاله کنم.
*من به جستجو و یافتن داده اصرار داشتم.
استدلال منطقی
*نتیجه گیری و جمع بندی بر اساس شواهد به دست آمده.
*من بر اساس اطلاعات بدست آمده از .... نتیجه گیری کردم.
*منطق من در این نتیجه گیری، .... بود.
پیش بینی کردن
*پیش بینی اتفاقات و نتایج و عواقب متأثر از آن.
*من وقوع چنین نتیجه ای را برای .... پیش بینی می کردم.
*من برای ... آماده می شدم( در انتظار به وقوع پیوستن چنین اتفاقی بودم).
تبدیل دانش
*تغییر یا تبدیل جایگاه، ریشه و یا کاربرد مفاهیم در موضوعات مختلف.
*من مبانی را بر اساس .... بهبود بخشیدم.
*من متعجب می شدم، اگر موقعیت .... برای این اتفاق مناسب در نظر گرفته می شد.
 
شخص دارای مهارت های تفکر انتقادی می‌تواند:
ارتباط بین نظرها را درک کند.
اهمیت و مرتبط بودن بودن ایده ها و بحث ها را مشخص کند.
مباحث را تشخیص دهد، آنها را ایجاد کرده و اطلاع رسانی کند.
خطاها و عدم ثبات منطقی را تشخیص دهد.
رویکرد خود در مواجهه با مشکلات را از روش سیستماتیک و با ثبات انتخاب نماید.
از فرضیات، عقاید و ارزش های خودش دفاع کند.
تفکر انتقادی، اندیشیدن با روشی خاص است تا بر اساس آن بهترین راهکار محتمل برای شرایطی که متفکر در آن قرار دارد، اتخاذ شود.
یکی از مهمترین ویژگی‌های تفکر انتقادی این است که شما تصمیم گرفته اید چه اهدافی را دنبال کنید و سپس بر اساس گستره ای از احتمالات تصمیم گیری کنید.
هنگامی که هدف خود را انتخاب کردید، آن را به عنوان نقطه شروع برای تمام شرایط آینده قرار دهید و پس از تفکر بر روی آن تصمیم گیری کنید. در زمان مناسب باید همکاران، خانواده و افراد نزدیک خود را از نیت خویش با خبر ساخته و بر اساس آن، هدف خود را دنبال کنید. شما باید نظم و ممارست خود را در پیگیری کار در هر شرایطی حفظ کنید تا بتوانید فرآیند تصمیم گیری را اجرانمایید.
با این وجود مسایلی وجود دارد که در مسیر تصمیم گیری افراد اثر می گذارند. مجموعه ای از علایق و تنفرها، رفتارهای نهادینه شده و الویت های شخصی که در طول زمان به افراد اضافه شده است. مطالبی که اشاره شد، مشخصه‌های انسان‌ها است.
ما باید در فرآیند تفکر انتقادی به اکثر ویژگی های شخصیتی، الویت های شخصی و تعصبات خود آگاه باشیم و در هر قدم که لازم هستند به آنها اجازه ورود دهیم. این اتفاق می‌تـواند در مرحله قبل از تفکر انتقادی و با در نظر گرفتن تمام شرایط رخ دهد. این مرحله می‌تـواند در مرحله ارزیابی مجدد در مواجهه با موانع غیر منتظره باشد.
هر چه ما بیشتر به ویژگی‌های خود آگاه بوده و نقاط ضعف و قدرت خود را بشناسیم، تفکر انتقادی ما بسیار کارآمدتر خواهد بود.
مزیت آینده نگری
شاید مهمترین عنصر تفکر انتقادی، آینده نگری است.
اکثر تصمیماتی که اتخاذ می‌کنیم، فاجعه بار نخواهد بود اگر قبل از تصمیم گیری غلط، بتوانیم دلایلی برای ترک این تصمیمات پیدا کنیم. به هر حال، تصمیم گیری های ما می تواند بسیار خوب باشد و منجر به موفقیت شود به شرطی که پس از نتیجه گیری نهایی، کمی تأمل کرده و اثر این نتیجه گیری را بر مردم و فعالیت های اطراف خودمان در نظر بگیریم.
سعادتمند باشید.
 
 
برای نظر دادن ابتدا باید به سیستم وارد شوید. برای ورود به سیستم روی کلید زیر کلیک کنید.