مقالات

اسکیزوفرنی

 ۱۳۹۴/۰۳/۱۱
اسکیزوفرنی
مقدمه
آیا تاکنون در خیابان مردی را دیده اید که زیر لب با خودش پچ پچ کند، ژست های عجیب و غریب بگیرد و طوری عمل کند که انگار صداهایی را می شنود که هیچ کس دیگری نمی تواند بشنود. شاید از خودتان پرسیده باشید چه اشکالی در او وجود دارد؟ گر چه اینگونه رفتارها می توانند با چند اختلال از جمله واکنش به دارو مرتبط باشند؛ ولی در خیلی از موارد نشانه های نوعی روان پریشی بنام اسکیزوفرنی هستند که قدری بیشتر از یک درصد جمعیت بزرگسال را مبتلا می کند.
"اسکیز" به معنی گسیختگی است و فرنی نیز به "ذهن" و روان اشاره دارد.
تعریف: اسکیزوفرنی اختلالی است که با نشانه های متعدد که آشفتگی در محتوای فکر؛ حالت فکر؛ ادراک؛ عاطفه، درک خود، انگیزش، رفتار و عملکرد میان فردی را شامل می شوند که حداقل شش ماه ادامه یافته باشد برای تشخیص ضروری است در این دوره شش ماهه مرحله فعال نشانه ها مانند: هذیان ها، توهمات، گفتار آشفته، رفتار آشفته و نشانه های منفی مانند: عاطفه سطحی و یا بی انگیزشی شدید وجود دارد معمولا قبل از مرحله فعال، مرحله پیش نشانه ای و به دنبال آن مرحله باقی مانده واقع می شوند. مرحله پیش نشانه ای با رفتارهای ناسازگارانه مانند: انزوای اجتماعی، ناتوانی در کار کردن به صورت ثمربخش، رفتار عجیب و غریب، نظافت شخصی نامناسب، تهییج پذیری نامناسب، فکر و گفتار عجیب و غریب، عقاید غیر عادی، تجربیات غیر ادراکی عجیب، کاهش انرژی و ابتکار عمل مشخص می شود. مرحله باقی مانده تداوم علائم آشفتگی مشابه با رفتارهای مرحله ی پیش نشانه ای را شامل می شود.
علل:
نظریه های مربوط به علت اسکیزوفرنی روی تعامل زیستی و تجربه تمرکز می کند و به مفهوم آسیب پذیری توجه خاص دارند احتمالا افراد برای ابتلا به اسکیزوفرنی آمادگی زیستی دارند اما این اختلال فقط زمانی ایجاد می شود که شرایط محیطی خاصی فراهم باشند. پژوهشگران زیستی روی نابهنجاری های ساختار و عملکرد مغز، آمادگی ژنتیکی، شاخص های زیستی و عوامل استرس زای زیستی تاکید دارند. عوامل تشدید کننده بیماری سابقه خانوادگی مصرف مواد مخدر مخصوصاً حشیش و شیشه)
علائم و ویژگی های تشخیصی:
افراد مبتلا به این اختلال دچار آشفتگی ای می شوند که حداقل شش ماه ادامه می یابد و دست کم یک ماه نشانه های فعال را شامل می شود که حداقل دو مورد در زیر را در بر دارد:
هذیانها
توهمات
گفتار آشفته
رفتار آشفته
نشانه های منفی – مانند عاطفه سطحی یابی انگیزشی شدید
آنها برای مدت زمان قابل ملاحظه ای بعد از شروع نشانه ها دچار کژکاریهایی در کار، روابط یا مراقبت شخصی می شوند.
این نشانه ها ناشی از اختلال دیگر بیماری جسمانی یا مصرف مواد نیستند.
درمان: 
با توجه به اینکه اسکیزوفرنی فقط یک علت ندارد گر چه ممکن است یک نظریه خاص حاکم باشد ولی درمان باید بر اساس رویکرد چند جنبه ای استوار باشد که عناصر نظری مختلف در آن وجود داشته باشد. مدلهای جامعه فعلی عبارتند از درمان های زیستی، مداخله های روان شناختی عمدتاً به شکل فنون رفتاری و مداخله های اجتماعی- فرهنگی که بر محیط درمانی و خانواده درمانی تمرکز دارند.
دارو درمانی
داروهای داروهای ضد سایکوز مانند: ریسپیریدون، کلوزاپین، هالوپریدول، اولازاپین، کوئیتیاپین، آری پیپرازول، کلرپرمازین.
عوارض دارو ها: خواب آلودگی، بیقراری، لرزش، خستگی، تاری دید و یبوست.
هدف از درمان کمک به بیمار برای بازگشت به عالم واقعیت می باشد و درمان با دارو تخفیف دهنده علائم می باشد. خانواده نقش مهمی در بهبود بیماری دارد.
پیشگیری: پیشگیری خاص بر آن شناخته نشده است. ولی مراجعه زود هنگام به پزشک موثر است.
توصیه ها
وظایف خانواده:
1) به رسمیت شناختن بیمار در خانواده
2) حفظ آرامش در خانواده و پرهیز از خرده گیری ها و سرزنش های ناموجه نسبت به بیمار مثلاً ( چرا نمرات تو کمتر شده؟ قبلاً بهتر بودی؟)
3) همکاری در درمان: مصرف دارو توسط بیمار را کنترل کنید. از اظهار نظرهای نامربوط در مورد داروها خودداری کنید. (مثلاً: این دارو خوابت را زیاد کرده بهتر است آنرا نخوری)
4) با نوع بیماری اسکیزوفرنی آشنا شده در صورت بازگشت علائم به پزشک مربوطه اطلاع دهید.
5) تشکیل گروههای خودیاری: شناختن بیماران اسکیزوفرنی در محله های خود و استفاده از تجربیات و امکانات یکدیگر با برگزاری جلسات مختلف آشنایی
چند نکته:
فعالیت در زمان بیماری محدودیتی ندارد مگر با نظر پزشک رژیم غذایی متعادل برای حفظ سلامت مطلوب بدن توصیه می شود.
در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر یکی از اعضای شما دارای علائم اسکیزوفرنی باشد.
تداوم یا تشدید علائم پس از شروع درمان
اگر دچار علائم جدید و غیر قابل توجیه شده اید داروهای تجویزی ممکن است با عوارض جانبی همراه باشند.
منابع:
روان پرستاری (بهداشت روان 2)
تألیف: محسن کوشان
روانپزشکی کاپلان ترجمه دکتر پورافکاری
اینترنت
آسیب شناسی روانی جلد دوم مولفان-ریچاردپی، مالجین، سوزان کراس ویتپورن. 
مترجم: یحیی سید محمدی، نشر روان.
روان شناسی کاپلان ترجمه دکتر پورافکاری
تهیه و تنظیم: شهین محمدیان کارشناس ارشد روانشناسی عمومی و زهرا اسدی کارشناس روانشناسی عمومی 
برای نظر دادن ابتدا باید به سیستم وارد شوید. برای ورود به سیستم روی کلید زیر کلیک کنید.