سوء مصرف مواد یکی از مشکلات بزرگ جوامع بشری است که هم از دیدگاه پزشکی و سلامت جسمانی و روانی و هم از دیدگاه اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی دارای اهمیت فروان بوده و هرساله موجب بروز مخاطرات اجتماعی و مرگ و میرهای متعددی در سطح جهان میگردد. متاسفانه همگام با پیشرفت علوم جدید و توسعه تدابیر درمانی هر روزه ترکیبات جدید و مضرتری تولید میگردند تا اقشار بیشتری از جامعه بویژه جوانان و نوجوانان را در گرداب خود غرق کنند . صرف نظر از اهداف تولید کنندگان و توزیع کنندگان این مواد افیونی، عدم اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و نبودن برنامه های جامع برای مبارزه بنیادی با این معضل بزرگ، عواقب و پیامدهای ناگواری را در سطح ملی و جهانی بدنبال خواهد داشت. هرچند آمار دقیقی از سوء مصرف مواد و داروها در دسترس نمی باشد ولی واقیتهای جامعه رشد روزافزون این پدیده شوم را نشان میدهد. با توجه به اینکه الگوی سوء مصرف مواد در جوامع مختلف و حتی اقشار مختلف یک جامعه نیز متفاوت بوده و عوامل متعدد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، جغرافیایی و مذهبی در آن دخیل هستند روشهای پیشگیری و برخورد با آن نیز در سطوح مختلف اجتماعی نیازمند برنامه ریزی خاص میباشد. از آنجا که اطلاع رسانی و هشدارهای به موقع میتواند با معرفی ماهیت اصلی این پدیده شوم نقشی در روشن شدن اذهان عمومی داشته باشد، برخی از اثرات مخرب و ابعاد مختلف سوء مصرف مواد را بصورت مختصر بیان میکنیم با این امید که موجبات هوشیاری بیشتر جوانان، نوجوانان و خانواده ها را فراهم آورده و گامی باشد در جهت شناسایی و پیشگیری آگاهانه از روند رو به رشد سوء مصرف مواد و داروها در سطح جامعه.
1. آیا می دانید در طول تاریخ، رواج مصرف مواد مخدر با هدف استعمار ملتها صورت گرفته است.
2. ناخالصی های موجود در انواع مواد مخدر، در برخی موارد از خود ماده مخدر مرگبارتر میباشند.
3. مشکلات خانوادگی، طلاق، بیکاری، فقر و بحرانهای روحی از عوامل مستعدکننده فرد به سوء مصرف مواد میباشند.
4. فرآورده های تقلبی تمجیزک و نورجیزک، نه تنها سبب ترک اعتیاد نمی شوند بلکه در اغلب آنها مواد سمی و کشنده وجود دارد.
5. فراورده های مخدر و اعتیادزای "پان" برخلاف ادعای مطرح شده مبنی بر خوشبو کنندگی دهان و یا ترک سیگار، سبب بروز اعتیاد میگردند.
6. مسمومیت با مواد مخدر یکی از مرگبارترین انواع مسمومیت ها محسوب می گردد.
7. آیا میدانید بر اساس گزارشات موجود مصرف حتی یک عدد قرص اکستازی، منجر به مرگ شده است.
8. امتحان کردن مصرف مواد در جمع دوستان و از روی کنجکاوی، آغاز حرکت در مسیر بی بازگشت اعتیاد است.
9. سکته های قلبی و مغزی، تشنج، نارسایی کبد و کلیه و تخریب سلولهای مغزی و عضلانی از عوارض مسمومیت با قرص اکستازی میباشند.
10. مصرف مواد توهم زا مانند حشیش، اکستازی و LSD می توانند سبب بروز حوادث مرگبار مانند سقوط از ارتفاع، تصادف، ،نزاع و خودکشی در فرد مصرف کننده شوند.
11. مصرف انواع داروهای هورمونی با هدف بدنسازی در جوانان می تواند سبب بروز عوارض وخیمی مانند عقیمی، نارسایی قلبی و کبدی، کوتاهی قد و بزرگ شدن سینه در مردان و پرمویی و خشونت صدا در خانمها گردد.
12. آیا می دانید مصرف همزمان مواد مخدر با برخی از داروهای خواب آور و آرام بخش میتواند سبب بروز مسمومیت های شدید و حتی مرگ در فرد مصرف کننده گردد؟
13. مسمومیت با مواد مخدر یکی از علل مهم مرگ ناشی از مسمومیت های شیمیایی در بسیاری از کشورها است.
14. استفاده خودسرانه از فرآورده های قاچاق و بدون مجوز جهت بدنسازی و پرورش اندام در جوانان، خطرابتلا به انواع اختلالات جسمی و روانی را برای مصرف کننده در بردارد.
15. آیا می دانید یکی از عوارض روانی سوء مصرف استروئیدهای آنابولیک در جوانان، پرخاشگری و بروز رفتارهای ضد اجتماعی می باشد؟
16. تزریق مواد مخدر از طریق سرنگ های آلوده، غیر استریل و مشترک با خطر بروز انواع بیماری های عفونی خطرناک مانند ایدز و هپاتیت همراه است.
17. استعمال سیگار در نوجوانان و جوانان، اولین گام در جهت حرکت به سوی اعتیاد و سوء مصرف مواد است.
18. آیا می دانید درمان اعتیاد به مواد مخدر، فرآیندی طولانی و زمانبر است؟
19. هر گونه تغییرات رفتاری غیر عادی و ناگهانی مانند گوشه گیری، بی خوابی، بی حوصلگی، پرخاشگری، غیبت از محل کار و تحصیل، بی نظمی و ناامیدی در فرزندان خود را جدی گرفته و در پی بررسی علت آن باشید.
20. افزایش سطح آگاهی در مورد عوارض ویرانگر اعتیاد و آموزش صحیح پیشگیری از بروز سوء مصرف مواد، اساسی ترین گام در مبارزه با این بلای خانمانسوز است.
21. استعمال سیگار سبب بروز انواع سرطان مانند سرطان مری، ریه، مثانه می شود.
22. مصرف نابجای استروئیدهای آنابولیک در جوانان جهت بدنسازی و رقابت های ورزشی با خطر بروز عوارض قلبی و عروقی مانند ازدیاد فشار خون و نارسایی قلبی همراه است.
23. آیا می دانید موارد متعددی از مرگ های ناگهانی در اثر سوء مصرف داروهای نیروزا در ورزشکاران حرفه ای در جهان گزارش شده است؟