تاریخچة
روابط عمومی در جهان
سید عمار عزیزی
کار
و زندگی در دنیای به شدت متحول و متغیر کنونی، بدون سازمانهای ارتباطی و اطلاعاتی
بسختی امکان‌پذیر است. مدیریت و راهبرد در محیط کار و زندگی نیازمند دانش و اطلاعات
کافی برای تصمیم‌گیری است. اما این فضا کمتر این اطمینان را برای مدیران ایجاد می‌کند.
از این روست که نقش سازمان‌ها و نهادهای ارتباطی و اطلاعاتی چون روابط عمومی‌ها اهمیت
بسزایی در دنیای جدید پیدا می‌کند. هزاره‌ای که ما در آن زندگی می‌کنیم پر است از دگرگونی
و تحول در ابعاد و اشکال گوناگون اندازه‌گیری و شتاب آن تقریباً برای ما غیرممکن است.
طبیعی است که سازمان‌هایی که در این عصر زندگی می‌کنند با دشواری‌های بسیاری روبه‌رو
خواهند شد. زیرا با محیطی نامطمئن مواجه هستند. البته این نمی‌تواند مفهوم و معنای
بدی داشته باشد. زیرا هر قدر که میزان تغییرات در جامعه‌ای بیشتر شود. در چنین فضایی
مدیران به اطلاعات بیشتر و روشها و برنامه‌های منسجم و مدون‌تری نیاز دارند. به هر
حال این تحولات مدیران را دچار غافلگیری‌های شدید کرده و در این فضا نقش یک روابط عمومی
پویا که این تحولات را جزء به جزء دنبال کرده و با برنامه‌ریزی به سمت و سوی صحیح هدایت
کند مورد توجه است.
کاربرد
اصطلاح روابط عمومی (Public Relation) به معنای مصطلح آن برای اولین بار به سال 1897 باز
می‌گردد. این واژه در سالنامه ادارة اتحادیه راه‌آهن ایالات متحدة آمریکا به کار رفته
است. اگرچه از گذشته‌های دور پادشاهان و فرمانروایان از برخی روشها و تکنیک‌های روابط
عمومی بهره می‌جستند که شواهد و علائم این کوششها نشانگر نوعی برقراری ارتباطات و روابط
عمومی است. اما تغییر و تحول در روشهای ارتباطی به صورت مدرن و امروزی آن با تأسیس
واحدها و دفاتر روابط عمومی از آمریکا شروع شد که طی شش مرحله زمان‌بندی به موقعیت
امروزی خود رسیده است.
از
سال 1900 تا 1914 که با رشد بسیار سریع واحدهای اقتصادی، تولیدی و بازرگانی همراه بود
و به موازات آن مبارزه افکار عمومی برعلیه مقاصد سودجویانه صاحبان صنایع رشد پیدا کرد.
و همین امر صاحبان صنایع و شرکتها را به فعالیت‌های روابط عمومی جهت جلب افکار عمومی
متوجه نمود. در سال 1906 اولین شرکت خصوصی خدماتی تحت عنوان روابط عمومی توسط آی وی
لی (I-V-Lee) که فارغ‌التحصیل دانشگاه پریستون
و خبرنگار روزنامه نیویورک ورلد بود ایجاد شد که این فرد را پدر روابط عمومی در آمریکا
می‌نامند.
سال‌های
1918 تا 1929 به عنوان مرحلة پس از جنگ و رشد بسیار وسیع واحدهای روابط عمومی، بویژه
در زمینه‌های اقتصادی و نیز تشکیل نخستین دورة آموزشی روابط عمومی در سال 1923 در دانشگاه
نیویورک، که توسط (ادوارد.ال. برینز) تدریش شد.از سال 1929 تا 1939 که با رشد پیگیر،
منظم و علمی روابط عمومی‌ها و اعمال کوششهای فراوان جهت ایجاد توازن و هماهنگی بین
منافع فردی و مصالح عامه صورت پذیرفت.
سال‌های
1939 تا 1945 و جنگ جهانی دوم: در این دوره در کنار کمیته اطلاعات عمومی، دولت اقدام
به تأسیس ادارة اطلاعات جنگ کرد و برخورداری از روابط عمومی بجز در آمریکا در سایر
کشورها چون انگلیس، آلمان، فرانسه، هلند و ... هم احساس شد.
از
سال 1945 تاکنون جهان با گسترش بسیار روزافزون واحدهای روابط عمومی روبرو بوده است
و همراه با آن کتاب‌ها و مطالب زیاد در زمینة روابط عمومی تألیف شده است. مؤسسات آموزشی
روابط عمومی، سازمانهای سنجش افکار عمومی، انجمنها و اتحادیه‌های روابط عمومی و بالاخره
رشته های تحصیلی دانشگاهی روابط عمومی بوجود آمد و روابط عمومی در تمام دنیا به عنوان
یک امر ضروری مورد توجه قرار گرفت.
تاریخچة
روابط عمومی درایران
برای
اولین بار در مرداد ماه سال 1332 هجری شمسی در نمودار سازمانی شرکت سهامی تصفیة نفت
ایران مستقر در آبادان، اداره‌ای تأسیس شد که آن را روابط عمومی نامیدند. از سال
1340 به بعد با الگوبرداری از این شرکت، وزارتخانه‌ها و مؤسسات بزرگ دیگر نیز به ترویج
واحدهایی به نام‌های انتشارات، مطبوعات، تبلیغات و اطلاعات که بعداً همگی به روابط
عمومی تغییر نام یافت، پرداختند.
از
سال 1350 ادارات روابط عمومی با شکل و ترکیب فعلی و با آیین‌نامه‌ها، اساس‌نامه‌ها
و شرح وظایف خاص خود از گسترش بیشتری برخوردار شدند و توسط سازمان امور اداری و استخدامی
کشور و وزارت اطلاعات و جهانگردی وقت (وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) از سال 1354 تشکیلات
جدید روابط عمومی در سازمان‌ها به تصویب رسید و به تدریج رشد و توسعة ادارات روابط
عمومی به حدی رسید که امروز شاهد ان هستیم که هر مؤسسه، سازمان، کانون، نهاد و ...
دارای روابط عمومی می‌باشد.
تعریف
روابط عمومی
تعاریف
متعددی از روابط عمومی موجود است که هرکدام از زاویه خاصی به آن نگریسته است. ما در
اینجا به تعدادی از آنها که توسط صاحب‌نظران برجسته این رشته مطرح شده است می‌پردازیم.مارستین
می‌گوید: روابط عمومی عبارت است از هنری که به کمک آن می‌توان مؤسسه، سازمان و فرد
را مورد علاقه و احترام کارمندان، مشتری‌ها و مردمی که با آن سروکار دارند قرار داد.
دکتر
حمید نطقی (پدر روابط عمومی ایران) در جایی روابط عمومی را وکیل مدافع سازمان در بیرون
و مدعی‌العموم در داخل سازمان تعریف کرده است.
رکسی
هارلو در تعریف روابط عمومی می‌گوید، روابط عمومی عبارت از دانشی است که توسط آن، سازمان‌ها
آگاهانه می‌کوشند به مسئولیت اجتماعی خویش عمل کنند تا بتوانند تفاهم و حمایت کسانی
را که برای مؤسسه اهمیت دارند، به دست آوردند.
اسکات‌ام
کاتلیپ صاحب نظر روابط عمومی در جهان: روابط عمومی، اداره کردن وظایف شناسایی و ایجاد،
حفظ و نگهداری روابط مطلوب و برجسته بین سازمان و جامعه است. جامعه‌ای که توفیق و ناکامی
یک سازمان به آن وابسته است.لانگ و هازلتون؛ روابط عمومی کارکرد ارتباطی مدیریت است
که از طریق آن سازمان‌ها با محیط خود سازگار می‌شوند، آن را اصلاح می‌کنند و تغییر
می‌دهند یا آن را حفظ می‌کنند تا به اهداف سازمانی دست یابند.
تعریف
انجمن جهانی روابط عمومی: انجمن جهانی روابط عمومی در ماه می 1960، تعریف زیر را برای
روابط عمومی تدوین و تصویب کرد. همین تعریف در نشست سال 1987 مکزیکو، مورد تائید قرار
گرفت.
براساس
تعاریف یاد شده، می‌توان ویژگی‌هایی را برای روابط عمومی بر شمرد.
- روابط عمومی علم و دانشی است
- کوشش آگاهانه و برنامه‌ریزی
شده
- وسیله جلب نظر، تفاهم و پشتیبانی
مخاطبان و حفظ و نگهداری آن با استفاده از وسایل مختلف نظیر رسانه‌ها
- بخشی از وظایف مدیریت سازمان
- فعالیتی مبتنی بر تحقیق
- روابط عمومی هنر است
- توجه به تجزیه و تحلیل گرایش‌ها
- وسیله مشاورة مدیران
- وسیله تغییر در افکار عمومی
- وسیله اطلاع رسانی به مردم
- وسیله ایجاد ارتباط دوسویه
بین سازمان با مخاطب و بالعکس
- وسیله ایجاد ارتباط اقناعی
براساس
آنچه که بیان شد، می‌توان تعریف کاملی را برای روابط عمومی ارائه داد: روابط عمومی،
مجموعه‌ای از عملیات ارتباطی آگاهانه مبتنی بر برنامه و تحقیق است که با استفاده از
شیوه‌های علمی و هنری به دنبال ارتباط با مردم و اطلاع یابی از نظرهای آنان، تجزیه
و تحلیل گرایش‌های مخاطبان و افکار عمومی به منظور گفتگو با آنان برای رسیدن به تفاهم
با کاربرد روشها و ابزارهای ارتباطی نوشتاری، گفتاری، دیداری و شنیداری است.