بسمه تعالی

دانشگاه علوم پزشکی

 بیمارستان امام خمینی(ره)

عنوان مقاله:

امکانات جستجو و بازیابی اطلاعات در ابزارهای کاوش در محیط وب

تهیه کنندگان:

آقای سیف اله خسروی کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی

آقای محمد اسدی کارشناس علوم پرستاری

 سال 1392

امکانات جستجو و بازیابی اطلاعات در ابزارهای کاوش

مقدمه

      اگر بخوبی مطلع نباشیم که چه امکاناتی برای جستحو و بازیابی اطلاعات در محیط وب قابل دسترسی است و از طریق آنها چگونه می توانیم به نتایج کاوش مورد نظر دست یابیم، هیچ گاه نخواهیم توانست بطور موثر از امکانات مختلف جستجو در ابزارهای کاوش درمحیط وب به اطلاعات هره لازم دست یابیم.

هدف

جلوگیری از غرق شدن در انبوهی اطلاعات نامرتبط یا بر عکس از دست دادن اطلاعات مرتبط با موضوع در محیط وب، استفاده بهینه از امکانات جستجو و بازیابی اطلاعات است[1].

مراحل تهیه عبارت جستجوی مناسب برای کاوش در اینترنت

      مرحله اول: پیدا کردن اصطلاحات تخصصی، رایج و یا متعارف درباره موضوع مورد نظر،  مرحله دوم: تبدیل اصطلاحات تهیه شده در مرحله اول به عبارات جستجو. با استفاده از عملگردهای جستجو، بریده سازی ( Truncatiion )، اصلاح کننده ها ( Modifiers) و ... عبارت های جستجو برای کاوش در موتورهای جستجو استفاده خواهد شد[2].

جستجو از طریق عملکردهای بول ( Operators)

عملگر AND

     عملگرAND   یا « و» برای محدود کردن دامنه جستجو از طریق ترکیب کلید واژه های مختلف به کارمی رود. با وارد کردن این عملگر بین کلید واژه ها در کادر ابزارهای کاوشی، کلیه صفحات وبی که در آنها هر دو کلید واژه بکار رفته است بازیابی خواهدشد.

عملگر OR

      عملگر OR باعث گسترش دامنه جستجو و بازیابی اقلام اطلاعاتی بیشتر می شود. با استفاده از این عملگر بین دو کلید واژه  کلیه صفحات وبی بازیابی خواهند شد که در آنها هر دو کلید واژه یا یکی از  آنها بکار رفته باشد. در واقع ، عملگر قید "هریک" را تداعی می کند.

عملگر NOT

      استفاده از عملگر NOT باعث محدود کردن دامنه جستجومی شود. با استفاده از این عملگر بین دو کلید واژه صفحات وبی بازخواهد شد که کلید واژه اول  در آن بکار رفته است، اما کلید واژه دوم حذف می شود.

درج عملگر بول با حروف بزرگ یا کوچک

برخی ازابزارهای کاوش فقط در صورتی که عملگر با حروف بزرگ AND,OR, NOT)) نوشته شوند، حساس هستند بنا براین، آگاهی از این موضوع اهمیت بسزایی دارد. در غیر این صورت موارد کاملاٌ غیر مرتبطی بازیابی خواهد شد.

جستجوی ترکیبی از طریق پرانتز ( Compound Search-nesting)

      از طریق جستجوی ترکیبی می توان عملگرهای بول (AND, NOT, OR)  را با یکدیگر ترکیب کرد، و از طریق به کارگیری پرانتز(  ) کلیه صفحات وبی که کلید واژه های در آنها بکار رفته است. بعنوان یک مجموعه واحد از طریق عملگر AND با کلید وازه های یک مجموعه دیگر ترکیب شده اند، می توان بازیابی کرد. مانند؛

 (Iran OR Farsi OR Persian  ) AND (Culture OR Islamic)

جستجو ازطریق عملکرد ریاضی (  Math Operators)

عملگر های ریاضی عبارتنداز؛ علائم + و-  بعنوان یک استاندارد واحد وجایگزینی برای عملکرد های AND وNOT  در میان ابزار های کاوش اصلی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. استفاد از علامت + کاملا مشابه عملکرد  AND است با این تفاوت که باید + را بدون فاصله قبل از کلمات یا عبارتی که می خواهیم حتماٌ در نتایج کاوش وجود داشته باشند، بیاوریم. استفاده از علامت (-) درست مشابه عملکرد  NOT است با این تفاوت که علامت- را قبل از کلمات یا عبارتی که می خواهیم در  نتایج کاوش نادیده گرفته شوند، بیاوریم.

جستجوی عبارتی

      از طریق جستجوی عبارتی درون گیومه « »  می توان یک عبارت یا« جمله مشخص» را به همان ترتیبی که کلمات وارد کادر جستجو شده اند، مورد بازیابی قرار دارد. صفحات وبی بازیابی خواهند شد که دقیقاٌ عبارت درون گیومه در آن باشند.  

جستجو از طریق عملکرد نزدیک یابی NEAR

با استفاده از عملگر نزدیک یابی NEAR و قرار دادن آن بین دو کلید واژه می توان کلید واژه ها را کنار هم قرار داد.

کوتاه سازی کلید واژه ها ( Trunction wild card)

      عمل کوتاه سازی این امکان را فراهم می کند که با وارد کردن بخشی از کلمات مشتقات مختلف آن کلمه را نیز در فرایند کاوشس بازیابی کنیم، به این ترتیب دامنه جستجو را گسترش دهیم، کوتاه سازی کلید واژه ها را از طریق قراردادن علامت ستاره (* ) روی کلمه مورد نظر  انجام می شود. مثال؛ جستجوی کلید واژه Iran*   منجر به بازیابی کلید مشتقات کلمه Iran مانند؛ Iranians, Iranian, Iran و... خواهد شد [3] .

جستجوی حوزه سایت ( Domain search)

      به صورت قراردادی ،هر کشوری حوزه خاصی در محیط وب دارد که نماینگر وابستگی سایت های سایت آن کشور است. حوزه سایت هر کشوری به جز آمریکا از طریق 2حرف مشخصی می شود.برای مثال؛  fr، uk،ir به ترتیب معرف حوزه سیاست های کشورهای ایران ،انگلستان و فرانسه هستند که در انتها نشانی دسترسی آنها آورده می شوند.

http://www.nIi.ir                                    کتابخانه ی ملی جمهوری اسلامی ایران

http://www.dafra.dou.uk                           وزارت کشاورزی انکلستان

در این میان،کشور آمریکاه دارای چند حوزه ی مختص خود است که عبارتند از؛  COM,EDE,GOV,ORG,MIL (به ترتیب؛ سایت های تجاری  و بازرگانی ، نهادی آموزشی ، نهای دولتی ، سازمانی غیر انتفاعی و سایت های نظامی آمریکا).                                   

   جستجوی حوزه سایت ها، به ما امکان می دهد تا فرایند جستجو را به حوزه ی خاصی نظیر سایت های وب ایرانir) )  و از این قبیل محدود کنیم[3].

تهیه کنندگان:

آقای سیف اله خسروی کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی

آقای محمد اسدی کارشناس علوم پرستاری

کتابنامه و ماخذ